Đau bụng kinh (thống kinh, đau kỳ kinh nguyệt) là tình trạng rất phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây là những cơn co thắt và đau quặn ở bụng dưới xảy ra trong những ngày hành kinh. Ngoài ra, đau bụng kinh còn có thể kèm theo các triệu chứng khác như đau lưng dưới, buồn nôn, tiêu chảy hoặc đau đầu.
Có nhiều nguyên nhân gây đau bụng kinh
Nhiều phụ nữ coi đau bụng kinh là bình thường, nhưng trong một số trường hợp cơn đau dữ dội, kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và tiềm ẩn bệnh lý. Vậy nguyên nhân đau bụng kinh là gì, và đau bụng kinh phải làm sao để giảm nhanh?
Đau bụng kinh là gì?
Kinh nguyệt là hiện tượng sinh lý bình thường của phụ nữ. Tuy nhiên, không ít chị em phải đối diện với tình trạng đau bụng kinh dữ dội, gây mệt mỏi và khó tập trung trong công việc, học tập.
Khác với hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) – vốn gây đầy hơi, cáu gắt, mệt mỏi trước kỳ kinh, đau bụng kinh thường xuất hiện trong những ngày hành kinh với đặc điểm:
-
Đau bụng dưới âm ỉ hoặc dữ dội.
-
Đau có thể lan xuống lưng dưới hoặc đùi.
-
Kèm theo buồn nôn, tiêu chảy, chóng mặt, nhức đầu.
Nguyên nhân đau bụng kinh
Các chuyên gia chia đau bụng kinh thành hai loại: thống kinh nguyên phát và thống kinh thứ phát.
1. Thống kinh nguyên phát
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, không do bệnh lý nào khác gây ra. Nguyên nhân chính là sự sản xuất quá mức prostaglandin – chất gây co thắt tử cung để đẩy niêm mạc ra ngoài. Khi prostaglandin cao, tử cung co bóp mạnh hơn và gây ra những cơn đau bụng kinh dữ dội.
- Đau thường bắt đầu 1–2 ngày trước kỳ kinh, kéo dài trong vài ngày.
- Thường xuất hiện từ tuổi dậy thì.
- Cơn đau giảm dần theo tuổi tác và có thể biến mất sau khi sinh con.
2. Thống kinh thứ phát
Đây là dạng đau bụng kinh do bệnh lý. Một số nguyên nhân thường gặp:
-
Lạc nội mạc tử cung
-
U xơ tử cung
-
Các bệnh lý phụ khoa khác
Đặc điểm của đau bụng kinh thứ phát:
-
Xuất hiện muộn, sau nhiều năm có kinh nguyệt bình thường.
-
Cơn đau ngày càng nặng hơn.
-
Có thể kéo dài trước và sau kỳ kinh.
Cách giảm đau bụng kinh tại nhà
Nếu bạn đang băn khoăn đau bụng kinh phải làm sao để bớt đau nhanh, có thể áp dụng một số cách sau:
Chườm nóng cũng là cách giảm đau bụng kinh
-
Chườm nóng bụng dưới bằng túi sưởi hoặc chai nước ấm để thư giãn cơ tử cung.
-
Tập thể dục nhẹ nhàng như yoga, đi bộ giúp tăng tuần hoàn máu.
-
Tắm nước ấm để giảm co thắt và căng thẳng.
-
Thiền, hít thở sâu để giảm lo lắng và thư giãn tinh thần.
Ngoài ra, bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc naproxen (nhóm NSAID). Thuốc này không chỉ giúp giảm đau mà còn làm giảm prostaglandin, từ đó giảm co thắt tử cung.
Tuy nhiên, không nên dùng NSAID nếu bạn bị loét dạ dày, bệnh gan, rối loạn chảy máu hoặc dị ứng aspirin. Trong trường hợp không chắc chắn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Bên cạnh đó, việc ngủ đủ giấc, hạn chế rượu và thuốc lá cũng góp phần làm giảm đau bụng kinh.
Khi nào đau bụng kinh cần đi khám?
Một số cơn đau bụng kinh nhẹ đến trung bình là bình thường, nhưng bạn cần đến cơ sở y tế nếu:
- Đau bụng kinh dữ dội không giảm khi dùng thuốc và biện pháp tự chăm sóc.
- Cơn đau ngày càng nặng và ảnh hưởng đến sinh hoạt.
- Trên 25 tuổi nhưng lần đầu tiên xuất hiện đau bụng kinh dữ dội.
- Có sốt kèm đau bụng kinh.
- Cơn đau xuất hiện ngay cả khi không có kỳ kinh.
Chẩn đoán nguyên nhân đau bụng kinh
Để tìm ra nguyên nhân đau bụng kinh nặng, bác sĩ sẽ:
-
Khai thác tiền sử bệnh.
-
Khám phụ khoa.
-
Chỉ định siêu âm hoặc các xét nghiệm hình ảnh khác.
Trong trường hợp nghi ngờ thống kinh thứ phát, có thể cần nội soi ổ bụng để quan sát và xác định bệnh lý như lạc nội mạc tử cung hay u xơ tử cung.
Cách điều trị đau bụng kinh
Khám phụ khoa nếu bạn bị đau bụng kinh
Tùy theo nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp:
- Thống kinh nguyên phát: Dùng thuốc tránh thai nội tiết (thuốc viên, miếng dán, vòng âm đạo, vòng IUD) hoặc thuốc giảm đau kê toa.
- Thống kinh thứ phát: Điều trị bệnh lý nền như lạc nội mạc tử cung hoặc u xơ tử cung. Một số trường hợp cần phẫu thuật để khắc phục.
Đau bụng kinh là tình trạng thường gặp nhưng mức độ khác nhau ở mỗi phụ nữ. Nếu chỉ đau nhẹ, bạn có thể áp dụng cách giảm đau bụng kinh tại nhà như chườm nóng, tập yoga, dùng thuốc giảm đau thông thường. Tuy nhiên, khi cơn đau dữ dội, kéo dài hoặc kèm triệu chứng bất thường, bạn cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Việc hiểu rõ nguyên nhân đau bụng kinh, kết hợp chăm sóc hợp lý và điều trị đúng cách sẽ giúp chị em dễ dàng vượt qua những ngày “đèn đỏ” và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Nguồn: medlineplus
