Tại sao sữa bò có thể gây thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ?

Bổ sung sắt cho trẻ khi cần thiết

Việc bổ sung đầy đủ sắt là điều vô cùng quan trọng đối với sự phát triển khỏe mạnh của trẻ. Sắt là một thành phần thiết yếu của hemoglobin – protein trong hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Ngoài ra, sắt còn đóng vai trò quan trọng trong:

• Sự tăng trưởng và phát triển toàn diện

• Duy trì sức khỏe của cơ bắp, làn da và mái tóc.

Nếu cơ thể không được cung cấp đủ sắt, trẻ có thể mắc chứng thiếu máu do thiếu sắt (Iron Deficiency Anemia – IDA). Đây là tình trạng cơ thể không thể sản xuất đủ hồng cầu khỏe mạnh để cung cấp oxy cho các mô và cơ quan.

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra IDA ở trẻ nhỏ là tiêu thụ quá nhiều sữa bò.

Vì Sao Sữa Bò Gây Thiếu Máu Do Thiếu Sắt Ở Trẻ?

Trong vài tháng đầu đời, trẻ sơ sinh thường nhận đủ sắt từ:

• Nguồn sắt dự trữ truyền từ mẹ qua nhau thai

• Sữa mẹ hoặc sữa công thức được tăng cường sắt

Tuy nhiên, khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm, nhu cầu về sắt tăng cao. Lúc này, nếu chế độ ăn vẫn phụ thuộc nhiều vào sữa bò, nguy cơ thiếu máu sẽ gia tăng do:

1. Sữa bò chứa rất ít sắt

Mặc dù là nguồn giàu canxi, protein và vitamin D, nhưng sữa bò không phải là nguồn cung cấp sắt tốt. Điều này khiến trẻ không nhận đủ lượng sắt cần thiết mỗi ngày.

Uống quá nhiều sữa bò có thể gây thiếu sắt ở trẻ

2. Khả năng hấp thụ sắt từ sữa bò kém

Theo một đánh giá năm 2023:

• Chỉ khoảng 10% lượng sắt trong sữa bò được hấp thụ

• Trong khi đó, sắt từ sữa mẹ có tỉ lệ hấp thụ lên đến 50%

Thành phần như canxi và casein trong sữa bò còn có thể cản trở quá trình hấp thu sắt tại đường ruột.

3. Làm giảm hấp thụ thực phẩm giàu sắt

Một nghiên cứu năm 2022 chỉ ra rằng nhiều người hiểu lầm rằng sữa bò cung cấp đủ dưỡng chất. Điều này khiến lượng thực phẩm giàu sắt trong khẩu phần của trẻ bị giảm đi đáng kể.

4. Gây kích ứng đường tiêu hóa

Ở một số trẻ, không dung nạp protein sữa bò có thể làm tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đến xuất huyết tiêu hóa nhẹ nhưng kéo dài, từ đó làm giảm lượng sắt trong cơ thể.

5. Lượng sữa tiêu thụ vượt khuyến nghị

Theo Hiệp hội Huyết học Hoa Kỳ, trẻ uống trên 480–720 ml (2–3 cốc) sữa bò mỗi ngày có nguy cơ cao mắc thiếu máu do thiếu sắt.

Cách Phòng Ngừa Thiếu Máu Thiếu Sắt Ở Trẻ Sơ Sinh Và Trẻ Nhỏ

Phòng ngừa thiếu sắt là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ. Dưới đây là các chiến lược được khuyến nghị:

Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi

• Trẻ bú mẹ hoàn toàn có thể cần bổ sung sắt từ tháng thứ 4 trở đi

• Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn liều lượng phù hợp.

Đối với trẻ uống sữa công thức

• Sử dụng loại sữa công thức có bổ sung sắt trong năm đầu đời.

Khi trẻ bắt đầu ăn dặm (khoảng 6 tháng tuổi)

Bổ sung vào khẩu phần các thực phẩm giàu sắt như:

• Ngũ cốc tăng cường sắt, các loại hạt như hạt chia, hạt lanh

• Rau xanh đậm: cải bó xôi, cải xoăn

• Đậu gà, đậu lăng

• Thịt đỏ, thịt gà, cá.

Thực phẩm giàu sắt cho trẻ

Kết hợp thực phẩm giàu vitamin C

Vitamin C giúp tăng khả năng hấp thụ sắt. Các thực phẩm nên ưu tiên gồm:

• Trái cây họ cam quýt (cam, quýt, bưởi)

• Cà chua

• Bông cải xanh

Lưu ý đặc biệt

• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân thường có nguy cơ thiếu máu cao hơn và có thể cần bổ sung sắt sớm hơn

• Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa để điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp với nhu cầu từng bé.

Hãy nhờ sự tư vấn của bác sĩ để bổ sung sắt cho phù hợp

Các Triệu Chứng Cảnh Báo Thiếu Máu Do Thiếu Sắt Ở Trẻ

Trẻ bị thiếu sắt có thể xuất hiện một số dấu hiệu như:

• Da xanh xao, nhợt nhạt

• Dễ mệt mỏi, ít hoạt động

• Cáu gắt, quấy khóc nhiều

• Chóng mặt, thở gấp

• Nhịp tim nhanh

Tuy nhiên, nhiều trẻ bị thiếu sắt không có biểu hiện rõ ràng. Do đó, Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến nghị xét nghiệm sàng lọc sắt cho mọi trẻ từ 9–12 tháng tuổi.

Người Lớn Uống Nhiều Sữa Bò Có Nguy Cơ Thiếu Sắt Không?

Dù hiếm gặp hơn ở người lớn, việc tiêu thụ quá nhiều sữa bò cũng có thể gây thiếu sắt, đặc biệt nếu chế độ ăn thiếu cân bằng.

Những đối tượng có nguy cơ cao:

• Người ăn chay hoặc thuần chay

• Phụ nữ có kinh nguyệt nhiều

• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú

• Người từng phẫu thuật dạ dày hoặc giảm cân

• Người bị bệnh lý tiêu hóa như viêm loét dạ dày, viêm ruột.

Mặc dù sữa bò là nguồn dinh dưỡng phổ biến, nhưng nó không cung cấp đủ sắt và còn có thể cản trở hấp thu sắt ở trẻ nhỏ. Việc tiêu thụ quá nhiều sữa bò có thể dẫn đến thiếu máu thiếu sắt, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.

Lời khuyên: Hãy luôn theo dõi chế độ ăn của trẻ, bổ sung thực phẩm giàu sắt và trao đổi với bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp nhất.